English Version

بزرگداشت نود و سومين سال تولد استاد اصغر بهاری


بروشور کنسرت:

اصغربهاری (1284-1374تهران )
نائب محمد تقی خان (پدر اصغر بهاری)که صاحب مختصر ملک و زمين در  شميران بود، تربيت اوراتاسن سيزده سالگی برعهده داشت . اما به يک باره مال باخته وورشکسته شد . مادرش گوهرخانم  فرزندميرزاعلی خان ، نوازنده چيره دست ، ناگزير همراه خانواده به خانه پدری پناه برد. ازاين زمان به بعد بهاری زيرسايه پرهنر پدربزرگش باعالم موسيقی انس والفت گرفت . آنجابود که برای اولين بار مونس صدای گوش نواز کمانچه ميرزا علی خان شد. نه فقط صدای سازاو، که صدای سازدايی بزرگش ، رضاخان ، که ماهرانه کمانچه می نواخت ونيزنواختن استادانه کمانچه دايی ديگرش ، اکبرخان ، اورابااين ساز رابطه وعشقی جانانه سپرد .مادرش وقتی که به شوروعشق اونسبت به موسيقی ومخصوصا" کمانچه واقف شد ، ازميرزاعلی خان خواست که تابه اوکمانچه نوازی راتعليم دهد. بهاری مدت دوسال نزدپدربزرگ وچهارسال نزد دايی های خودبه آموزش کمانچه پرداخت . درشانزده سالگی همکاری خودراباارکسترکوچکی که بيشتربرای اجرای موسيقی به مناطق نفت خيز جنوب می رفت ، آغازکردوعلاوه برآن درارکسترابراهيم منصوری ونيز به صورت جداگانه بادايی های خود ، همکاری می کرد . چندسال بعد بارواج ويولن به جای کمانچه وپيانو به جای سنتور ، اونيز به دليل جو حاکم برجامعه وانحطاط فرهنگی دربسياری ازشئون اجتماعی ، کمانچه رازمين گذاشته وبه نواختن ويولن پرداخت .
بهاری مدتی نزد رضا محجوبی که شاگرد يکی ازدايی هايش بود ، به آموزش ويولن پرداخت و ويولن را  آنطور که رضا محجوبی می نواخت فراگرفت . اوازسال 1310تا 1332رسما" ويولن نواخت ودرطی اين مدت عرصه زندگی چندبار چنان براوتنگ آمد که يک بار اومجبورشد کمانچه خانوادگی خود را( کمانچه ساخت حاج محمد کريم خان که نمونه آن شايد پنج يا شش عدد باشد ) به قيمت 200تومان پشت ويترين يک مغازه برای فروش قراردهد که خوشبختانه به علت شرايط حاکم برموسيقی آن روز ، کمانچه مذکور به فروش نرفت . بيست وهفت ساله بودکه به مشهد رفت . وباامکاناتی محدود کلاس موسيقی درآن شهر داير کرد . اما دوسال بعد به تهران بازگشت. ازسال 1325شمسی به بعد به منزل حاج آقا محمدايرانی رفت وآمد پيدا کرد. اين رفت و آمد  مقدمات آشنايی بهاری راباساير استادان موسيقی فراهم کرد . درآنجا بود که درجلسه ای نورعلی برومند کمانچه بهاری راشنيد وبه ايشان توصيه کرد که به جای ويولن کمانچه بنوازد .اگر چه دريک دوره ، عدم موافقت روح الله خالقی باموسيقی سنتی (به اين مفهوم که امروز برای مامطرح است ) باعث شده بود که شيوه اجرای ويولن بهاری موردنظر قرارنگيرد (بهاری ويولن رانيز عينا" مانند کمانچه می نواخت ) امادرحدود سال های 1332باتغييراتی که درنگرش خالقی نسبت به موسيقی ايرانی پديد آمد ، باعث شدکه به توصيه اوبهاری مجددا" کمانچه به دست بگيرد . (ازاين سال تاپايان عمر ، بهاری رسما" فقط کمانچه نواخت ) وباتوصيه خالقی برنامه تک نوازی دوشنبه شب های راديو به کمانچه بهاری اختصاص يافت . به اين ترتيب کمانچه به وسيله بهاری وارد راديو ايران  شد که حدود پنج سال عهده دارتک نوازی کمانچه دراين مرکزبود. درسال 1325به همت خالقی آموزش کمانچه جزء برنامه های آموزش هنرستان موسيقی قرارگرفت وضمن دعوت ازبهاری برای تدريس درهنرستان اظهارداشته بود که بايداين سازاحياءشود که برومندازاين قضيه به عنوان تولد دوم کمانچه نام برده است .


 علاوه برهنرستان دردانشکده موسيقی هنرهای زيبا ، بعدها درمکتب صبا ونيز مرکز حفظ واشاعه موسيقی به تدريس پرداخت ودراين راه ازنثارهيچ ذوق وتلاشی کوتاهی نکرد . حاصل سالهای تعليم او، تربيت هنرجويانی بود صاحب ذوق که هرکدام به سهم استعدادخويش درزمينه اين ساز درخشيدند وچه بسيار که صاحب نام نيزشدند . اوعلاوه برتک نوازی های متعدد ، همکاری های ارزنده ای باهنرمندان به نام چون صبا ، عبادی ، شهنازی ، دوامی ، اقبال ومحمودی خوانساری داشته که ازآثارماندگار موسيقی ايران محسوب می شوند . همچنين سال هادرگروه استادان تحت سرپرستی فرامرز پايور به فعاليت پرداخت . بهاری کنسرت های بی شماری درخارج ازکشورداشته که نقش مهم درشناساندن اين سازبه جهانيان ايفا کرده است . سبک نوازندگی بهاری هرچندباشيوه قدما که ازسرعت وپيوستگی بالايی برخورداربود ، تفاوت داشت ولی شيوه نوينی راباحفظ اصالت های موسيقی ايران بنيان نهاد که تقريبا" تمامی کمانچه نوازان امروز ايران بدان سبک نوازندگی می کنند .
سکوت های طولانی ، صدادهی خاص ، کشش های بلند وتوجه به حال موسيقايی دربستربداهه نوازی که به اعتقاد او رکن اصلی موسيقی ايرانی است ، ازخصوصيات بارز نوازندگی بهاری به شمارمی آيد . اصغربهاری آخرين بازمانده ازاحياگران موسيقی ايرانی بود . اونزديک به يک قرن به پاسداری ازحريم اصالت ها وارزش های موسيقی  ما به ويژه نوازندگی کمانچه پرداخت . بی هيچ ترديد اورابايد احياگر نوازندگی کمانچه درايران دانست . اگراوبه کمانچه نوازی نمی پرداخت به ظن غريب به يقين اين ساز ملی برای هميشه ازيادها رفته بود . ازاوآثاربسياری درقالب های پيش درآمد ، چهارمضراب ، ضربی ورنگ به جای مانده است . بهاری درروزسه شنبه 20خردادماه 1374روی درنقاب خاک کشيد .

                                                                                                               جهانشاه صارمی


قسمت اول - سه نوازی بيات ترک
  پيش درآمد (رکن الدين مختاری ) ، گوشه های درآمد، بسته نگار، کرشمه ، مهدی ضرابی ، چهارمضراب ( ابوالحسن صبا )  -
گروه نوازی : دستگاه چهارگاه
  پيش درآمد  اجرای گروه  رکن الدين مختاری
 درآمد  اجراباکمانچه
 چهارمضراب   اجراباکمانچه وتنبک  ابوالحسن صبا 
 مخالف  اجراباتار
 قطعه سلام   اجرای گروه  حسن کسايی
 حدی  اجراباکمانچه
 تصنيف هزاردستان  اجرای گروه  اميرجاهد
  رنگ شهرآشوب  اجرای گروه  
 15دقيقه انتظار

 قسمت دوم  -  اجرای گروه
 گروه نوازی دردستگاه همايون وآوازاصفهان
  پيش درآمد همايون    اجرای گروه  اصغربهاری  
 طرز   اجراباتار 
 چهارمضراب   اجراباکمانچه وتنبک  اصغربهاری 
 بيداد  اجراباکمانچه
 مقدمه تصنيف ، تصنيف بيداد   اجرای گروه   اصغربهاری
  شوشتری  اجراباکمانچه
  ضربی شوشتری ، اصفهان   اجرای گروه  اصغری بهاری 
 درآمد اصفهان   اجرابابربط 
 پيش درآمداصفهان    اجرای گروه  اصغربهاری 
 کرشمه   اجرای گروه  جهانشاه صارمی
  مثنوی  اجراباتار
 رنگ اصفهان    اجرای گروه   روايت اصغربهاری
 
اعضاء گروه نهفت در اين اجرا:
 نگاراربابی  سه تار، بم سه تار  - رعنا شيعه   کمانچه  - نگارخارکن   کمانچه - نويد دهقان آبکنار  کمانچه - علی نغمه   بربط - پريسا بهنيا  تار - سما همايونی   بم تار - غزاله جزنی   تنبک  - اشکان الماسی   تنبک